Bipolar bozukluk, ruh halindeki aşırı değişimlerle kendini gösteren bir akıl hastalığıdır. İki uçlu duygu durum bozukluğu veya manik depresif hastalık olarak ta adlandırılır. Manik duygusal durumlarda iniş çıkışları ifade eden bir kavramdır. Mesela çok neşeli iken birden son derece sinirli bir hâle dönüşmek gibi…

Semptomlar, mani adı verilen aşırı derecede yükselmiş bir ruh halini gösterir. Ayrıca depresyon atakları da içerebilirler. Bipolar bozukluk, bipolar hastalık veya manik depresyon olarak da bilinir.

Bipolar bozukluğu olan kişiler, okulda veya işte günlük yaşam görevlerini yönetmede veya ilişkileri sürdürmede sorun yaşayabilir. Tedavisi yoktur, ancak semptomları yönetmeye yardımcı olabilecek birçok tedavi seçeneği vardır. Bipolar bozukluğun belirtilerini bilmek ve bunları dikkate almak son derece önemlidir.

Bipolar bozukluk hakkındaki gerçekler

Bipolar bozukluk nadir görülen bir beyin hastalığı değildir. Yapılan araştırmalarda, ABD’nde yetişkinlerin yüzde 2,8’inin bu hastalığa yakalandığı belirlenmiştir. Bipolar bozukluğu olan kişilerin semptom göstermeye başladığı ortalama yaş 25 yaştır.

Bipolar bozukluğun neden olduğu depresyon en az iki hafta sürer. Yüksek (manik) olan bölüm birkaç gün veya hafta sürebilir. Bazı insanlar yılda birkaç kez duygu durum değişiklikleri yaşarken, diğerleri bunları yalnızca nadiren yaşayabilir.

Bipolar bozukluk belirtileri

Bipolar bozukluğun belirtileri dikkatli bir gözlemle belirlenebilir. Bipolar bozuklukta ortaya çıkabilecek üç ana semptom vardır:

• Mani,
• Hipomani
• Depresyon

Manik dönem yani bipolar yaşarken, bipolar bozukluğu olan bir kişi duygusal olarak yoğunluklar hissedebilir. Heyecanlı, dürtüsel, coşkulu veya enerji dolu hissedebilirler. Manik ataklar sırasında, aşağıdaki gibi davranışlarda bulunabilirler:

• Alışveriş, harcama çılgınlıkları yapmak,
• Aşırı cinsel istek ve korunmasız seks,
• Bilinçsiz ilaç kullanımı
• Madde ve alkol tüketim artışı
• Konsantrasyon eksikliği

Yukarıdaki belirtilerden en az üç tanesinin bir hafta veya daha uzun bir sürede görülmesi halinde bipolar bozukluk ihtimali yüksektir. Bu en az üç belirtinin ayrıca gün içinde de uzun sürmesi hatta günün çoğunu kapsaması da önemli bir belirtidir. Burada önemle dikkate alınması gereken nokta yukarıdaki belirtilerin başka durumlarda da gözükebileceği ve bu nedenle de kafa karışıklığına yol açabileceğidir. Bu nedenle bu belirtileri gösteren kişilerin hem de etrafındaki kişilerin bu belirtileri dikkatle izlemeleri ve en ufak bir risk şüphesinde mutlaka bir uzmana başvurmaları çok önemlidir.

Hipomani genellikle bipolar II bozukluk ile ilişkilidir. Mani’ye benzer, ama o kadar şiddetli değildir. Mani’nin aksine, hipomani işte, okulda veya sosyal ilişkilerde herhangi bir sorunla sonuçlanmayabilir. Bununla birlikte, hipomani hastaları ruh hallerinde değişiklikler fark ederler.

Depresyon ise üçüncü belirtidir. Bir depresyon atağı sırasında şunlar görülebilir:

• Derin üzüntü
• Umutsuzluk
• Enerji kaybı
• Bir zamanlar zevk aldıkları faaliyetlere olan ilgisizlik
• Çok az veya çok fazla uyku halleri
• İntihar düşünceleri

Bipolar bozukluğun çeşitli semptomları nedeniyle teşhis edilmesi bazen zor olabilir. Genellikle yüksek ve düşük dönemlerde ortaya çıkan semptomlar kadın ve erkeğe göre bazı farklılıklar gösterebilirler.

Kadınlarda bipolar bozukluk belirtileri

Bipolar bozukluk genelde kadın veya erkekte benzer oranlarda gözükür. Yani şu cinste daha ağırlıklı görünür diyemeyiz.. Bununla birlikte, bozukluğun ana semptomları iki cinsiyet arasında farklılıklar gösterebilir. Çoğu durumda, bipolar bozukluğu olan bir kadında şunlar görülebilir:

• 20’li veya 30’lu yaşlarında daha sonra teşhis edilebilir.
• Daha hafif mani atakları vardır.
• Manik dönemlerden daha fazla depresif dönem yaşarlar.
• Bir yıl içinde hızlı döngü olarak adlandırılan dört veya daha fazla mani ve depresyon atağı yaşanabilir.

Tiroid hastalığı, obezite, anksiyete bozuklukları ve migren gibi diğer durumları aynı anda yaşanıyorsa ve alkol kullanım alışkanlığı varsa bipolar bozukluk görülme ihtimali de yüksek olabilir.

Bipolar bozukluğu olan kadınlar da daha sık tekrarlayabilir. Bunun menstrüasyon, hamilelik veya menopozla ilgili hormonal değişikliklerden kaynaklandığına inanılıyor. Kadınsanız ve bipolar bozukluğunuz olabileceğini düşünüyorsanız, yukarıda bahsedilen noktaları dikkate alın lütfen.

Erkeklerde bipolar bozukluk belirtileri

Hem erkekler hem de kadınlar, bipolar bozukluğun ortak semptomlarını yaşarlar. Bununla birlikte, erkekler kadınlardan farklı semptomlar yaşayabilir. Bipolar bozukluğu olan erkekler şunlar görülebilir:

• Daha genç yaşlarda genel bipolar bozukluk belirtileri gösterebilirler
• Daha şiddetli ataklar, özellikle manik ataklar yaşarlar
• Madde bağımlılığı sorunları olan biriyse
• Manik ataklar sırasında hareketli olmak, yerinde duramamak
• İntihar eğilimleri kadınlara göre daha yüksektir.

Bipolar bozukluğu olan erkeklerin kendi başlarına tıbbi yardım alma olasılıkları kadınlara göre daha düşüktür.

Bipolar bozukluk türleri

Üç ana bipolar bozukluk türü vardır: bipolar I, bipolar II ve siklotimi.

Bipolar I

Bu tür bipolar bozuklukta en az bir manik atağın ortaya çıkmasıyla tanımlanır. Manik dönemden önce ve sonra hipomanik veya majör depresif dönemler yaşayabilirsiniz. Bu tür bipolar bozukluk erkekleri ve kadınları eşit derecede etkiler.

Bipolar II

Bu tür bipolar bozukluğu olan kişiler, en az iki hafta süren bir majör depresif dönem yaşarlar. Ayrıca yaklaşık dört gün süren en az bir hipomanik dönemleri vardır. Bu tür bipolar bozukluğun kadınlarda daha yaygın olduğu düşünülmektedir.

Siklotimi

Siklotimili kişilerde hipomani ve depresyon atakları vardır. Bu semptomlar, bipolar I veya bipolar II bozukluğun neden olduğu mani ve depresyondan daha kısa ve daha az şiddetlidir. Bu dönemde kişide iyileşemeyeceği endişesi fazladır.

Bu rahatsızlığa sahip çoğu insan, ruh hallerinin sabit olduğu bir anda yalnızca bir veya iki ay yaşar.

 

Önemli not: Bu yazı sadece bilgilendirme amacıyla yayınlanmıştır. Herhangi bir teşhis veya tedavi tavsiyesi içermemektedir.