Anıtkabir Atatürk’ün başkent Ankara’daki anıt-mezarıdır. Mustafa Kemal Atatürk’e bir anıt mezar yapma çalışmalarına vefatından hemen sonra başlandı. Yer olarak ta Ankara’nın ikinci yüksek tepesi olan Rasattepe seçildi. Ankara Kalesi’nin bulunduğu en yüksek tepeden sonraki yüksek tepe olan Rasattepe’nin ismi Anıtkabir’in yapılmasından sonra Anıttepe olarak değiştirildi.
1941 yılında Anıtkabir’in tasarımı için açılan yarışmaya yurt içinden 22, yurt dışından da 27 proje katıldı. Uluslararası seçici bir kurul tarafından değerlendirilen projelerin arasından Emin Onat ile Orhan Arda’nın projeleri Anıtkabir’in projesi olarak seçildi.
Anıtkabir’in temeli 9 Ekim 1944 yılında atıldı. Yapımı 9 yıl sürdü ve 10 Kasım 1953’te açılarak Atatürk’ün naaşı geçici olarak tutulduğu Etnografya Müzesi’nden buraya taşındı ve törenle toprağa verildi.
15 bin metrekare üzerine kurulmuş olan Anıtkabir’in inşasında Orta Anadolu Bozkırı görünümüne uygun olarak Çankırı’nın açık sarı ve açık gri taşları kullanılmıştır.
Anıtkabir’e giriş
Anıtkabir’e batı yünündeki giriş kapısından, geniş bir merdivenle çıkılarak girilir. Hürriyet ve İstiklal Kulelerinin arasından 250 metrelik Aslanlı Yol ile Zafer Alanı’na ulaşılır. Hürriyet ve İstiklal Kulelerinin içlerinde altın yaldızlarla yazılı Atatürk’ün özgürlük ve bağımsızlıkla ilişkin sözleri vardır. 250 metrelik Aslanlı Yol’un iki yanında 24 adet Hitit Aslanı yer alır.
Zafer Alanı
Aslanlı Yol’un nihayetinde ulaşılan Zafer Alanı 130×80 metre boyutlarında geniş bir alandır. Zafer Alanı’nın etrafında 8 adet kule vardır. Bu kulelerin adları ve yerleri şöyledir.
Cumhuriyet, İnkilap, Barış, Zafer Kuleleri, Zafer Alanı’nın dört köşesinde yer alır.
Müdafa-i Hukuk ve Mehmetçik Kuleleri, Zafer Alanı’nın girişindedir.
Misak-ı Milli ve 23 Nisan Kuleleri ise Zafer Alanı’nın çıkışnda yer alır.
Cumhuriyet ve Müdafa-i Hukuk Kuleleri arasında Kabul Salonu vardır. Kabul Salonu’nun tam karşısında, yani İnkılap ve Misak-ı Milli Kuleleri arasında Atatürk Müzesi yer alır. 1960 yılında açılan müzede Atatürk’ün özel eşyaları sergilenmektedir. İnkılap Kulesinde ise 1967 yılında kurulan Atatürk Kitaplığı yer alır. Atatürk Kitaplığı’nda Atatürk’ün okuduğu 3113 kitap ve el yazısı notları yer almaktadır.
Zafer ve Barış Kuleleri arasında ise Türkiye Cumhuriyeti’nin ikinci cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün kabri yer almaktadır.
Anıtkabir Ana Bina
Aslanlı Yol’dan Zafer Alanı’na girildiğinde sol tarafta Anıtkabir’in ana yapısı yer alır. Ana yapının sağ tarafındaki dış duvarda Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi, sol dış duvarında ise 10. Yıl Nutku yazılıdır. Zafer Alanı’ndan Ana Binaya 33 basamakla çıkılır ve Şeref Salonu’na girilir. Şeref Salonu’nun eni 32 metre, boyu 60 metre, yüksekliği ise 20 metredir ve taş kaplama ayaklarla oluşturulan bir galeri ile çevrelenmiştir. Salonun yer döşemesi ve duvarları Bilecik mermeriyle kaplıdır. Tavan ise altın mozaiklerle kaplıdır. Salonun giriş kapısının tam karşısında yer alan pencereden Ankara Kalesi görünür. Bu pencerenin önünde ise simgesel lahit yer alır. Atatürk’ün kabri ise simgesel lahitin altındadır.